Η βιταμίνη D γνωστή και ως «βιταμίνη του ήλιου», ανήκει στην κατηγορία των λιποδιαλυτών βιταμινών, μαζί με τις βιταμίνες Α, Ε και Κ
H ονομασία της βιταμίνης D, ανάγεται στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν το 1922 ο McCollum και οι συνεργάτες του περιέγραψαν μια λιποδιαλυτή ουσία στο μουρουνέλαιο,
που ήταν διαφορετική από την βιταμίνη Α που είχε ήδη ανακαλυφθεί.
Την ονόμασαν βιταμίνη D, μιας και ήταν η 4η κατά σειρά βιταμίνη μετά τις A,B,C που ήταν ήδη γνωστές και ανέδειξαν τη σημασία της στην ανάπτυξη υγιών οστών σε πειραματόζωα.
Χρειάστηκαν περίπου 40 χρόνια για να φανεί ότι η βιταμίνη D είναι μέρος του ενδοκρινικού συστήματος που ρυθμίζει τα επίπεδα εσβεστίου και φωσφόρου στο αίμα και ότι η ίδια ως ορμόνη επιτελεί σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση του μεταβολισμό των οστών και στη λειτουργία του μυοσκελετικού συστήματος
Μιλώντας σήμερα για βιταμίνη D εννοούμε 2 ουσίες:
· την έργο-καλσιφερόλη ή βιταμίνη D2 και
· την χόλη-καλσιφερόλη ή βιταμίνη D3.
Η βιταμίνη D2 είναι φυτικής προέλευσης και έχει μικρότερη αξία για τον ανθρώπινο οργανισμό, ενώ οι κύριες πηγές της βιταμίνης D3 είναι τα λιπαρά ψάρια , ο κρόκος του αυγού, αλλά και τρόφιμα που προστίθεται βιταμίνη D3 όπως το γάλα, τα δημητριακά, οι μαργαρίνες κ.α.
Η χόλη-καλσιφερόλη συντίθεται κατά ένα μεγάλο ποσοστό και στο δέρμα κάτω από την επίδραση της ηλιακής (υπεριώδους) ακτινοβολίας . Αυτή η γνώση, που είναι ευρύτερα διαδεδομένη, οδηγεί στη λαθεμένη αντίληψη που μοιράζεται πολύς κόσμος, ότι δεν υπάρχει πρόβλημα με τα επίπεδα της βιταμίνης D, αφού η χώρα μας έχει μεγάλη ηλιοφάνεια .
Στην πραγματικότητα τα επίπεδα της βιταμίνης D στην Ελλάδα, στην Ιταλία, την Ισπανία την Κύπρο, την Γαλλία και το Ισραήλ είναι χαμηλότερα από πολλές βόρειες χώρες της Ευρώπης και το φαινόμενο αυτό έχει περιγραφεί εκτενώς στην επιστημονική βιβλιογραφία τα τελευταία χρόνια και περιγράφεται με τον όρο “Μεσογειακό Παράδοξο”.
Αν αναλογιστούμε ότι το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου εκθέτουμε λιγότερο από το 40% του σώματός μας στον ήλιο (το 40% σημαίνει αμάνικα ρούχα και κοντά παντελόνια ή φούστες) και ότι για να μπορέσει να συντεθεί η βιταμίνη D απαγορεύεται η χρήση αντιηλιακού, τότε εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι μεγάλο μέρος του πληθυσμού-ιδίως οι ηλικιωμένοι-δεν πρόκειται να επωφεληθούν επαρκώς από τον ήλιο, αλλά και όσοι κάνουν ηλιοθεραπεία θα προστατεύσουν το δέρμα τους από την ηλιακή ακτινοβολία για την αποφυγή εμφάνισης καρκίνου του δέρματος. Επίσης προϊούσης της ηλικίας η ικανότητα του δέρματος να συνθέσει βιταμίνη D μειώνεται με αποτέλεσμα να χρειάζεται μεγαλύτερη πρόσληψη βιταμίνης D με την τροφή ή συνηθέστερα με τη χορήγηση συμπληρωμάτων.
Η σύνθεση της βιταμίνης D στο δέρμα εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, εκ των οποίων οι κυριότεροι αναφέρονται παρακάτω :
1. Η ηλικία : η ικανότητα παραγωγής βιταμίνης D από τον οργανισμό μειώνεται με την ηλικία
2. Η εποχή του χρόνου : το χειμώνα η παραγωγή της ελαττώνεται, επειδή η ηλιοφάνεια είναι μικρότερη
3. Το γεωγραφικό πλάτος : γεωγραφικό πλάτος μεγαλύτερο από 35° σχετίζεται με μικρότερη παραγωγή βιταμίνης D, γιατί οι ακτίνες του ήλιου δεν πέφτουν κάθετα στη γη.
4. Το χρώμα του δέρματος : η σύνθεσή της είναι μικρότερη στα σκουρόχρωμα δέρματα, καθώς η μελανίνη δρα σαν φραγμός για την υπεριώδη ακτινοβολία.
5. Η χρήση αντηλιακών προϊόντων, τα οποία εμποδίζουν τη σύνθεσή της.
6. Άλλοι περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως η μόλυνση της ατμόσφαιρας και η τρύπα του όζοντος, οι οποίοι δρουν αρνητικά
Οι κυριότερες αιτίες που θα μπορούσαν εξηγούν αυτό το φαινόμενο στην Χώρα μας είναι:
1. Το γεωγραφικό πλάτος της Ελλάδας (34°-41°), που δεν επιτρέπει επαρκή υπεριώδη ακτινοβολία, ιδίως τους χειμερινούς μήνες.
2. Το πιο σκούρο χρώμα του δέρματος
3. Ενδεχομένως γενετική προδιάθεση
4. Οι κάτοικοι των βορειότερων χωρών της Ευρώπης καταναλώνουν μεγαλύτερες ποσότητες λιπαρών ψαριών, πλούσιων σε βιταμίνη D. Αντίθετα, στην Ελλάδα, η κύρια πηγή λιπαρών είναι το ελαιόλαδο, το οποίο περιέχει μικρότερη ποσότητα βιταμίνης D. Επίσης, στις χώρες αυτές, πολλά τυποποιημένα τρόφιμα έχουν εμπλουτιστεί με βιταμίνη D και -εκτός αυτού – γίνεται και πιο συστηματική χορήγηση συμπληρωμάτων διατροφής που την περιέχουν, σε αντίθεση με την Ελλάδα.
5. Ο Δυτικός τρόπος ζωής, όπου βρισκόμαστε αρκετές ώρες στον χώρο εργασίας, προστατευμένοι από την ηλιακή ακτινοβολία.
Η ζωή μετά την εργασία μας, όπου η τεχνολογία (τηλεόραση, υπολογιστές, κινητά τηλέφωνα και tablet), φαίνεται να μας έχουν απομακρύνει αρκετά από την φύση και ταυτόχρονα από την ηλιακή ακτινοβολία.
Ιδανικά Επίπεδα Βιταμίνης D3
Πότε όμως έχουμε έλλειψη, ανεπάρκεια, ή επάρκεια και ποια είναι τα ιδανικά επίπεδα;
Έλλειψη: επίπεδα της 25 (OH) D3 χαμηλότερα των 20 ng/mL.
Ανεπάρκεια: επίπεδα της 25 (OH) D3 χαμηλότερα των 30 ng/mL.
Επάρκεια: επίπεδα άνω των 30 ng/mL.
Ιδανικές τιμές: επίπεδα άνω των 40-60ng/mL σε όλη την διάρκεια του έτους
Η βιταμίνη D3 είναι μια σημαντική βιταμίνη που μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση της υγείας και στη μείωση του κινδύνου τόσο από οξέα όσο και από χρόνια προβλήματα υγείας.
Comments